Hoe adviezen van een bedrijfsarts soms onbedoelde invloed hebben op een mediation
Als er conflicten op de werkvloer ontstaan, kan mediation uitkomst bieden: onze mediator Connie Witjens is gevraagd een serie praktijkcases te schrijven voor BG Magazine. De tweede praktijkcase leest u op deze pagina.
Als mediator loop ik al geruime tijd rond in Arbo-land en spreek ook veel bedrijfsartsen van grote en kleine arbodiensten.
Wat ik vaak hoor, is dat het enorm lastig is om aan (goede) nieuwe bedrijfsartsen te komen, met als gevolg dat de huidige bedrijfsartsen omkomen in het werk. Veel spreekuren op een dag, soms maar tien tot twaalf minuten per spreekuur, en natuurlijk het laatste jaar vooral telefonisch of digitaal.
Ook bedrijfsartsen missen face-to-face contact en zouden graag meer tijd hebben om hun werk beter te kunnen doen, door meer persoonlijke aandacht te kunnen geven aan hun cliënten en meer tijd te kunnen nemen om verder door te vragen. Ze spreken geregeld hun zorg naar mij uit.
Het resultaat van de werkdruk bij bedrijfsartsen en de onervarenheid van nieuwe bedrijfsartsen zie ik helaas ook aan de mediationtafel.
In een serie artikelen geeft mediator Connie Witjens voorbeelden uit haar praktijk in BG magazine.
Werknemer voelt zich niet gehoord door de bedrijfsarts
Aan het begin van een mediation kost het vaak veel tijd en inspanning om werknemers te betrekken bij de mediation. Werknemers zijn vaak overstuur omdat ze zich niet gehoord voelen. Ze geven aan dat de bedrijfsarts binnen tien minuten had besloten dat er sprake is van een arbeidsconflict zonder door te vragen naar de klachten die ze ervaren, naar de behandeling die ze (nog moeten) ondergaan of naar wat de huisarts en de psycholoog hebben geadviseerd. Ze zijn verward door de tegenstrijdige adviezen. Ze voelen zich onder druk gezet en met de rug tegen de muur staan.
Vrijwilligheid in mediation en loonopschorting
Wanneer ik uitleg dat één van de kernbegrippen van mediation “vrijwilligheid” is, dan geven werknemers soms aan dit niet zo te ervaren, ze ervaren druk om mee te doen. Als werknemer “moeten” zij meedoen, anders kan de werkgever het loon opschorten.
Vanuit die onzekerheid over hun rechtspositie wordt er dan juridisch advies ingewonnen. Was er eerst nog sprake van “werkgerelateerde spanningen” is er na het inschakelen van juristen een heus “arbeidsconflict” ontstaan. In plaats van een gewenste de-escalatie, escaleert het proces met als resultaat twee verliezers: boze werkgever, bange werknemer.
De bedrijfsarts adviseert een exit-mediation
Een andere situatie die ik als mediator tegenkom, is dat de bedrijfsarts een exit-mediation adviseert op basis van een eenzijdig verhaal van de werkgever of werknemer.
Hiermee is de mediation direct op scherp gezet, zeker als het niet de wens van beide partijen blijkt te zijn om de relatie te beëindigen. En wat als het niet lukt om tot overeenstemming te komen en de arbeidsrelatie met “wederzijds goedvinden” te beëindigen?
Deze situatie wordt helemaal lastig wanneer de werknemer ook medisch beperkt blijkt te zijn en de juridisch adviseur zijn/haar client ten zeerste ontraadt om in te stemmen met een beëindiging van het dienstverband en aan te dringen op re-integratie. De weg terug naar reparatie van de arbeidsrelatie en re-integratie is dan meestal niet meer mogelijk.
De bedrijfsarts adviseert een pendel-mediation
Ook het advies van de bedrijfsarts tot pendel-mediation kan tot ongewenste uitkomsten leiden.
Een pendel-mediation, waarbij partijen geen gezamenlijk gesprek hebben, heeft in bepaalde gevallen een kans van slagen, maar in mijn ervaring is het alleen succesvol wanneer je beide partijen er vanaf het begin meeneemt in dit advies en je goed kunt uitleggen waarom een gezamenlijk gesprek niet (meer) haalbaar is.
Andere valkuilen
Maar er zijn nog meer valkuilen waar een bedrijfsarts voorzichtig mee moet zijn: het adviseren aan de werknemer om vakantiedagen op te nemen, het adviseren van de werkgever om de werknemer vrij te stellen van werk, het adviseren van de werkgever om als einddoel van de re-integratie de werknemer een andere functie te geven zonder dat te hebben overlegd.
Het zijn – daar ga ik zeker van uit – goed bedoelde adviezen. Het zijn echter adviezen met arbeidsrechtelijke gevolgen. Ze kunnen een niet al te stevige arbeidsrelatie nog verder doen wankelen en dat leidt in een mediation tot extra complexiteit.
Uit mijn gesprekken – met vooral onervaren, vaak nog in opleiding zijnde bedrijfsartsen – blijkt dat zij zich niet altijd bewust zijn van de arbeidsrechtelijke gevolgen en het escalerende effect op de arbeidsrelatie van hun adviezen. Dat is jammer voor zowel werkgever, werknemer als de bedrijfsarts zelf. Voor mijzelf en mijn collega mediators is het wel een extra uitdaging om de toegevoegde waarde van mediation te laten zien.
