Help, ze bieden te veel!

Stel, je begeleidt een onderhandeling en beide partijen laten jou vertrouwelijk hun bod weten. Normaal gesproken zit daar dan licht tussen. Maar wat doe je wanneer ze (ruim!) overlappen?

Lose-lose

Helaas eindigen arbeidsmediations regelmatig in een beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Er is dan te veel gebeurd om nog met elkaar te werken aan herstel en behoud van de arbeidsrelatie. Partijen hebben zich ingegraven in juridische standpunten en men kan elkaar niet meer als “mens” zien maar alleen nog als “kwade genius”.  De weg terug wordt daardoor afgesneden en praten over een nette afscheidsregeling wordt hierdoor ook lastig: de werkgever wil in dergelijke, geëscaleerde situaties er het liefst zonder enige vorm van vergoeding af komen, terwijl de werknemer juist de werkgever zoveel mogelijk in de portemonnee wil treffen.

Exit-mediation

Met deze ervaringen in het achterhoofd was ik zeer verwonderd toen ik in een zaak het omgekeerde meemaakte. Het mediationtraject werd op uitdrukkelijk verzoek van beide partijen met individuele voorgesprekken gestart. In de voorgesprekken bleken partijen zeer resoluut: “no way” dat ze nog met elkaar wilde praten over herstel van de relatie. Sterker nog, ze wilde helemaal niet meer met elkaar in gesprek. Beiden wilden nog maar 1 ding: een pendelmediation met als doel de arbeidsrelatie te beëindigen. Door beide partijen werd een adviseur naar voren geschoven met het verzoek om via de adviseur te trachten tot overeenstemming te komen. Zij vonden het te belastend om zelf over een afscheid te praten. Na de ondertekening van de mediationovereenkomst door partijen en adviseurs heb ik de beide adviseurs verzocht in overleg met hun cliënt een voorstel te maken waarmee cliënt zou kunnen leven en dat in eerste instantie naar mij te sturen. Mijn gedachte was om zo in kaart te brengen wat de ideeën omtrent afscheid nemen waren en om vervolgens af te kunnen tasten welke belangen daarbij een rol spelen. Mijn verwachting was dat de biedingen ver uit elkaar zouden liggen. Dat is eigenlijk altijd zo!

Verassing

Groot was mijn verbazing toen bleek dat de werkgever meer aanbood dan de werknemer vroeg. Mijn eerste impuls was: `kat in het bakkie`, maar zo simpel bleek het toch niet. Want hoe zat het dan met mijn neutraliteit en onpartijdigheid? Hield ik mijn mond richting werkgever, dan bevoordeelde ik de werknemer. Hield ik mijn mond richting werknemer, dan werd werkgever daar beter van……

Na collegiaal overleg, geen van mijn ervaren collega’s bleken dit ooit te hebben meegemaakt, heb ik besloten om open kaart te spelen en de situatie aan beide partijen voor te leggen. Men gaf aan mijn openheid te waarderen maar vervolgens gebeurde waar ik al een beetje huiverig voor was: de adviseur van werknemer kwam met allerlei excuses waarom het voorstel dat hij eerder namens zijn cliënt had gedaan achteraf bezien niet klopte en hij kwam met een “tegenvoorstel” dat hoger was dan het eerste voorstel van werkgever. Dit schoot bij werkgever in het verkeerde keelgat waardoor wat “kat in het bakkie” leek alsnog dreigde te escaleren.

Mediation

Door goed in te zoemen op de belangen in plaats van mee te gaan in de ontstane discussie tussen de betrokken adviseurs (belangen waren: gemoedsrust, duidelijkheid, voorkomen imagoschade) is er uiteindelijk toch een middenweg gevonden. Zowel werkgever als werknemer konden met het gevoel “winst te hebben behaald” de mediation afronden. Werknemer kreeg meer dan zij in eerste instantie had gevraagd en werkgever hoefde minder te betalen dan hij had begroot. Uiteindelijk gaven ze beiden aan dat ze de duidelijkheid en de gemoedsrust die er door het bereiken van de oplossing was ontstaan het belangrijkste vonden. Mooi toch??