“Steeds vaker mediation tussen gemeente en burger”

Machteloosheid

In deze situaties speelt machteloosheid altijd een centrale rol. Zowel bij de burger als bij de betrokkenen aan de kant van de overheid. De burger heeft het gevoel tegen een muur te lopen en niet gehoord te worden. Ze weten niet waar ze moeten zijn met hun wensen en voelen zich niet serieus genomen. De machteloosheid speelt ook aan de andere kant. Verkozen politici worden vaak geconfronteerd met een erfenis van hun voorgangers. Daarnaast moeten ze samenwerken met de ambtenaren die er zitten. Diezelfde ambtenaren zijn het institutionele geheugen. Zij hebben echter geen eindverantwoordelijkheid (en de daarbij horende beslissingsbevoegdheid) en kunnen gefrustreerd raken door het politieke spel.

Naar de rechter

Voor overheidsfunctionarissen, gekozen of niet, kan een uitspraak van een rechter prettiger zijn dan een beslissing in mediation. Zoals ook in het stuk van de NOS wordt gezegd, men is bang voor precedentwerking. Dat is ok wanneer de rechter het oplegt, maar als jij het zelf beslist, ben jij ook verantwoordelijk. Daar komt bij dat het nemen van een beslissing vaak over vele schijven moet gaan: voorwerk door ambtenaren, mee krijgen van de wethouder, akkoord in het college en akkoord in de raad. Daarom kan een rechter die een miljoen oplegt voor (functionarissen binnen) de overheid acceptabeler zijn dan zelf een ton toezeggen.

28 procedures

Wij deden ooit een mediation tussen een inwoner en dienst gemeente, waarbij de inwoner 28 procedures tot aan de Raad van State had lopen tegen de gemeente. Het ging allemaal over geluidsoverlast van de buurman, die honden fokte. De situatie duurde al 15 jaar. In dergelijke situaties is een oplossing niet 1,2,3 bereikt. Wat dan mee gaat spelen is de conflictverslaving: stel, je bent al 15 jaar procedures aan het voeren, wat betekent het dan voor je als dat ophoudt? Wat ga je dan met je tijd doen? Overigens is in die situatie wel een oplossing bereikt: de buurman is betrokken. Dit was gek genoeg al jaren niet meer gebeurd. De strijd had zich volledig op de gemeente gericht, die zichzelf alleen maar aan het verdedigen was.

Veld 6

In een andere situatie stond een hockeyvereniging tegenover de gemeente. Al 8 jaar liep er een gesprek over het aanleggen van een nieuw kunstgrasveld. Voor elke verkiezing werd de beslissing weer uitgesteld en met elke beleidsronde veranderden de plannen. De toon tussen de voorzitter van de vereniging en de wethouder was het afgelopen jaar verhard. Tegelijkertijd vielen in de gemeenteraad de fracties uit elkaar. Uiteindelijk werden advocaten in de arm genomen en werd er met procedures gedreigd.

In de mediation is de situatie gede-escaleerd. Duidelijk werd dat de voorzitter zich onheus bejegend voelde door de gemeente. Als vrijwilliger werd zij voor haar gevoel door de gemeente geschoffeerd. Vanuit de gemeente werd duidelijk gemaakt dat er op dit moment geen mandaat gekregen kon worden voor de gewenste uitgave, zelfs al zou de wethouder het willen. De “politieke realiteit” was anders. Er lag nog geen oplossing voor het probleem. Wel maakten zij afspraken over het opstarten van een periodiek overleg tussen de gemeente en de verschillende sportverenigingen.

Electoraat

Zeker in kleinere gemeentes kan de link tussen politiek en burger heel direct zijn. In de hockeyclub-mediation waren de leden van de vereniging een groot deel van het electoraat van de wethouder. En de dochter van de wethouder hockeyde er zelf ook. Zowel de wethouder als de voorzitter was er dan ook wat aan gelegen om de situatie niet verder te laten escaleren. Dat ging alleen niet meer vanzelf, maar wel met een mediator.