Burengeschil – One day mediation

[fusion_text]

Burengeschil – One day mediation

In Groningen verbouwt Jelle zijn woning tot studentenhuis en trekt zelf bij zijn vriendin in, twee straten verderop. De keukendeur en het plaatsje achter het huis zijn alleen bereikbaar via de poort en het erf van de buren, Peter en Maaike. Jelle heeft de studenten uitgelegd dat ze recht van overpad hebben, een erfdienstbaarheid die al bestond voordat Peter, Maaike en Jelle buren werden.

De vijf studenten stallen hun fietsen op het plaatsje achter het huis en gaan op alle uren van de dag en de nacht over het erf van Peter en Maaike in en uit. Het raam van de slaapkamer van Peter en Maaike bevindt zich pal boven de poort. Vaak verzuimen de studenten de poort goed achter zich dicht te trekken, waardoor hij gaat klapperen. Peter en Maaike spreken Jelle en de studenten hierop aan maar zien weinig verbetering. Daarom winnen ze het advies in van een advocaat. Het gebruik door vijf studenten is een ontoelaatbare verzwaring van de erfdienstbaarheid, stelt de advocaat in een brief aan Jelle, vol dreigende taal. De brief schiet Jelle in het verkeerde keelgat. Hoe durven ze! Tegen de vergunning voor de verbouwing, waarover hij ze vooraf heeft ingelicht, hebben Peter en Maaike nooit bezwaar gemaakt!

Vanwege de fietsen is er op het plaatsje achter het studentenhuis geen ruimte over voor de afvalcontainers. Op aanwijzing van Jelle stallen de studenten die daarom tegen de zijgevel van het huis, op een strookje grond dat volgens Jelle van hem is maar zo op het oog deel van het erf van Peter en Maaike uitmaakt. Peter kan nu zijn caravan niet meer in- en uitrijden zonder eerst de containers van de studenten te verplaatsen. Hij protesteert bij Jelle. Die laat hem de kadastrale tekening zien die bij de notariële akte zat toen Jelle het huis kocht: het kadaster liegt niet, zegt Jelle. Peter betwist de juistheid van de tekening: de vorige eigenaar van hun huis zou die strook van Jelles voorganger gekregen hebben, in ruil voor het recht van overpad, inmiddels al ruim dertig jaar geleden. In elk geval, schrijft hun advocaat, zijn Peter en Maaike door verjaring eigenaar van het stukje grond geworden.

De studenten klagen bij Jelle over de hond van Peter en Maaike: de hond is agressief en lijkt het vooral op de twee allochtone studenten gemunt te hebben. Ze dreigen de huurbetaling op te schorten als Jelle niet van de buren eist dat ze hun hond onder controle houden.

Jelle schakelt zijn rechtsbijstandverzekering in. Die stelt voor de kwestie de hulp van een mediator in te roepen. Peter en Maaike gaan akkoord, “onder voorbehoud van rechten”.

De mediation – telefonisch contact, huiswerk en voorgesprekken

De mediator neemt telefonisch contact op met Peter en Maaike en daarna met Jelle. Hij legt ze uit hoe een mediation in zijn werk gaat en bereidt ze voor op wat schriftelijk huiswerk dat ze van hem te doen krijgen. Ook bespreekt hij met ze waar en wanneer ze met z’n vieren bij elkaar zullen komen. Over twee weken, bij ons thuis, stellen Peter en Maaike voor. Jelle vindt dat oké maar wil zijn vriendin meenemen. De mediator checkt dat met Peter en Maaike, die geen bezwaar hebben. Hij mailt het huiswerk – vragen over wat er nu eigenlijk tussen Jelle en Peter en Maaike speelt – en vraagt ze om binnen een week te antwoorden. Daarna zal hij weer met ze bellen, dan eerst met Jelle en daarna met Peter en Maaike.

Uit hun antwoorden doemt het verhaal op dat op de vorige pagina uit de doeken is gedaan.
De mediator klimt in de telefoon. Willen jullie dat we de studenten ook uitnodigen voor de mediation-bijeenkomst, vraagt hij. In dit stadium liever nog niet, zeggen zowel Jelle als Peter en Maaike. De mediator stelt nog wat andere vragen, om helder te krijgen hoe beide kanten in de kwestie staan.

Dan vraagt hij ze om in de week tot ze met z’n vijven bij elkaar komen, na te denken over wat hun voornaamste zorgen en belangen zijn. Niet alleen over wat hun éigen zorgen en belangen zijn, maar ook over die van de ander – en die van de studenten.

Het gaat er niet om wie gelijk heeft, benadrukt de mediator aan het eind van het gesprek, want dat is zelfs voor een rechter lang niet altijd eenvoudig uit te maken. Waar het om gaat is: welke praktische oplossingen kunnen jullie bedenken die je eigen belangen veilig stellen, zonder de belangen van de ander in de weg te zitten.

De mediation-bijeenkomst

In de bijeenkomst, die bijna vier uur duurt, wordt eerst de mediation-overeenkomst getekend. Daarmee wordt o.a. de vertrouwelijkheid geborgd. Jelles vriendin, die er als toehoorder bij zit, tekent op dat punt ook mee. Verder staat in de overeenkomst dat zowel Peter en Maaike als Jelle de mediation eenzijdig kunnen afbreken als ze er geen schot meer in zien. Dan geeft de mediator Jelle en Peter en Maaike de gelegenheid hun hart te luchten. Het is belangrijk dat ze dingen die ze de mediator al hebben verteld, ook tegen elkaar kunnen zeggen als ze dat willen. Door het uitspreken van emoties en ergernissen, klaart de lucht, en zijn ze daarna beter in staat om constructief naar oplossingen toe te werken.

Dan gaan ze samen aan de slag om alle belangen in kaart te brengen. Dat doen ze op een flipover. Het zijn er heel wat, een stuk of acht. Vervolgens gaan ze de belangen groeperen:
belangen die ze met elkaar delen, zetten ze in één rijtje (beide kanten hebben er bijvoorbeeld belang bij dat de studenten een goede verstandhouding met Peter en Maaike nastreven); belangen die elkaar niet bijten in een tweede rijtje (bijvoorbeeld: geen overlast van agressieve hond en ’s nachts geen geluidsoverlast); en tenslotte, in een derde rijtje, de belangen die met elkaar lijken te botsen (bijvoorbeeld: een plek voor de afvalcontainers van de studenten én vrije doorgang voor de caravan van Peter en Maaike).

Vervolgens brainstormen ze over mogelijke oplossingen. Na verloop van tijd worden de ideeën steeds concreter. Een paar voorbeelden:

Maaike wil graag haar achtererf in tweeën splitsen door tussen het tuingedeelte en het overpad een schutting te plaatsen. Dat geeft haar en Peter meer privacy en – twee vliegen in één klap – dan kunnen ze de oude hond, die het echt niet kwaad bedoelt, in de tuin houden en hebben de studenten daar geen last meer van.

Jelle (of eigenlijk Jelles vriendin) vraagt zich af waarom de studenten als ze ’s avond na tienen thuiskomen, de fietsen niet tegen de voorgevel kunnen zetten en door de voordeur naar binnen gaan. Jelle vindt dat wel redelijk maar is bang dat de studenten dat niet willen omdat hun fietsen dan gestolen worden. Dan maak je toch beugels in de gevel, zodat ze hun fiets met een ketting kunnen vastzetten, zegt zijn vriendin. Valt te proberen, zegt Jelle, maar gaan Peter en Maaike dat dan betalen? Oh, ga jij dan onze schutting betalen, vraagt Peter schamper. Maaike sust het brandje. De mediator grijpt alleen in als ze er zelf niet uitkomen.

De mediator noteert de oplossingen op de flipover. Ze gaan net zo lang door tot ze voor alle belangen een oplossing hebben gevonden. Uiteindelijk vinden ze ook voor de botsende belangen een oplossing: achter zijn caravan is nog wel een plaatsje voor de afvalcontainers, zegt Peter, maar dan wil ik wel dat Jelle met mij naar de notaris en het kadaster gaat om dat strookje grond op mijn naam te zetten en de tekening aan te passen. Jelle steigert.
De mediator neemt hem apart: besef je wel dat als Peter bewijst dat het strookje grond feitelijk al meer dan twintig jaar tot zijn erf behoort en in die tijd nooit door jou of je voorganger als jullie eigen erf is gebruikt, hij van de rechter wel eens gelijk zou kunnen krijgen? En met het plaatsje voor de containers achter zijn caravan ben je toch uit de brand?

De flipover en de vaststellingsovereenkomst

Als ze voor alle belangen een oplossing hebben gevonden – het zijn er vijftien in totaal – neemt de mediator die nog eens één voor één met Jelle, Peter en Maaike door. Dan vraagt hij of ze tegen alle oplossingen volmondig ‘ja’ kunnen zeggen.

Als van beide kanten het ja-woord is gegeven, vraagt de mediator ze om het flipoverblad te ondertekenen. Van het ondertekende flipoverblad maakt hij een foto die hij aan ze mailt.

In sommige gevallen legt de mediator de oplossingen daarna ook nog in iets meer detail vast in een zogenaamde vaststellingsovereenkomst. De deelnemers krijgen die dan een paar dagen later ter ondertekening toegezonden.[/fusion_text]