9 skills van actief luisteren – Parafraseren (8)

Dat is een moeilijke. Je vat samen wat de ander zegt, in je eigen woorden. Je wil daarbij aansluiten bij het gevoel van de ander. Dit is anders dan bij ‘gewoon’ samenvatten (zie hier ‘samenvatten’ van deze serie). Ik zat laatst met een werknemer aan tafel en hij vertelde zijn verhaal van de afgelopen maanden. Hij vertelde dat een collega van hem weg was gegaan en dat hij bang was dat ze hem ook kwijt wilden. Hij vertelde dat hij daardoor gesloten werd en had gemerkt dat de situatie daardoor alleen maar erger werd. Het was voor hem een allesoverheersend gevoel en had er ook voor gezorgd dat hij uitviel. Als mediator wil je ervoor zorgen dat hij zich gehoord voelt, zodat je het daarna over de toekomst kunt hebben. Ik had hem kunnen samenvatten (zijn woorden gebruiken en de hoofdlijnen nogmaals vertellen). Wat ik in plaats daarvan deed was het parafraseren. Ik zei: “jij voelde je onveilig.” En hij zei “Ja.” En hij kon daarna het gesprek aan gaan over hoe hij het in de toekomst wel wilde hebben.

Emoties en feiten

In het voorbeeld hierboven wordt geparafraseerd op de emotie. Dit kan natuurlijk ook op de feiten. Bijvoorbeeld wanneer iemand mij vertelt dat er “toen en toen een brief door de advocaat is verstuurd, en daar een reactie op kwam. En vervolgens een email werd verstuurd en hij daardoor boos werd. En de advocaat nog een brief stuurde en toen de andere advocaat ook.” Dan kan ik dat parafraseren door te zeggen “de situatie escaleerde en er werd flink gecommuniceerd.”

Risico

Bij samenvatten kun je er eigenlijk niet naast zitten. Je herhaalt wat de ander zegt. Bij parafraseren loop je een risico. Je herhaalt wat de ander zegt in je eigen woorden. Je plakt er daarmee ook jouw beleving op. Als het raak is, kan het effect dubbel zijn. De ander voelt dat je hem begrijpt én kan soms zijn eigen situatie ook door jouw ogen zien, of op een nieuwe manier. Als je er naast zit, kan de ander zich onbegrepen voelen en zich van je af keren. Dus, goed oefenen deze skill zodat je er steeds beter in wordt.